Саурандық шаруалар мақтаның орнына күнбағыс өсіруді қолға ала бастады

Түркістан облысының Сауран ауданында мақта дақылдарының көлемін азайтып, оның орнына күнбағыс өсіруге бағытталған бастамалар қарқынды жүзеге асырылуда. Бұл шешім экологиялық жағдайды жақсарту, су ресурстарын үнемдеу және нарықтағы сұраныстың өзгеруі сияқты факторларға байланысты қабылдануда.

Сауран ауданында күнбағыс өсіру арқылы ауыл шаруашылығы өнімдерінің әртараптандырылуы қамтамасыз етіліп, жер ресурстары тиімді пайдаланылады. Сонымен қатар, бұл дақылдың экспорттық әлеуеті жоғары болғандықтан, аудан мен облыстың экономикалық көрсеткіштерін арттыруға мүмкіндік береді.

Ауыл шаруашылығы мамандары жаңа дақыл түрін енгізу бойынша кеңес беріп, фермерлерге қажетті техникалық және агротехникалық қолдау көрсетуде. Алдағы уақытта күнбағыс егіні көлемін ұлғайту жоспарланып отыр.

Түркістан облысы – Қазақстанның оңтүстігіндегі ауыл шаруашылығы үшін маңызды аймақтардың бірі. Ұзақ жылдар бойы мұнда мақта өсіру дәстүрлі кәсіптің бірі болып келгенімен, соңғы жылдары әлемдік нарықтағы өзгерістер, экологиялық және экономикалық факторлар шаруалардың өндіріс бағыттарын қайта қарауына себеп болды. Соның нәтижесінде, көптеген фермерлер мақтаның орнына күнбағыс өсіруді бастады.

Негізгі себептердің бірі – күнбағыс дәнінің әлемдік сұранысының тұрақты өсуі және оның экспорттық әлеуетінің артуы. Күнбағыс майы – күнделікті тұтынатын азық-түліктің маңызды құрамдас бөлігі, оның сапасы мен көлемі бойынша Қазақстан әлемдік нарықта бәсекеге қабілетті бола алады.

Сонымен қатар, күнбағыс мақтаға қарағанда егіске қарапайым, суға аз тәуелді өсімдік саналады. Түркістан облысының кейбір аудандарында су ресурстарының шектеулі болуы фермерлерді су үнемдейтін дақылдарға ауысуға итермелейді. Күнбағыс топырақтың құнарлылығын арттыруға және алдағы маусымдарға дайындыққа да оң әсерін тигізеді.

Облыстағы ауыл шаруашылығы басқармасы өкілдері күнбағыс егісін кеңейтуге бағытталған арнайы мемлекеттік бағдарламалар мен қолдау шараларын іске асыруда. Бұл фермерлерге жаңашыл технологияларды қолдануға және өнімді арттыруға мүмкіндік береді.

Сонымен бірге, күнбағыс өсіру өндірісінің дамуы жергілікті өңдеу кәсіпорындарының жұмысын жандандырады. Жергілікті нарықта күнбағыс майын өндіру мен экспорттау арқылы экономикалық тиімділік артып, жаңа жұмыс орындары ашылуда.

Жалпы алғанда, Түркістан облысының шаруалары мақтаның орнына күнбағыс өсіру арқылы өндірісті әртараптандырып, экономикалық тұрақтылыққа қол жеткізуге ұмтылуда. Бұл бағыттағы жұмыстың нәтижелері алдағы жылдары аймақтың аграрлық секторының дамуына оң әсерін тигізетіні сөзсіз.

Сауран ауданындағы тәжірибе

Түркістан облысында ауыл шаруашылығының негізгі бағыттарының бірі болып саналатын мақта дақылынан бас тарту үрдісі байқалуда. Бұл туралы 24KZ хабарлайды.  Мысалы, Сауран ауданының шаруалары мақта егу орнына майлы дақылдардың бірі – күнбағыс өсіруді қолға алды. Биылғы жылы Саурандық диқандар 250 гектар алқапқа пісте тұқымын еккен.

30 жылдан астам тәжірибесі бар Раджаб Кариев – осы аудандағы танымал кәсіпкер. 2007 жылдан бастап жеке шаруашылық ашып, ұзақ уақыт мақта егіп келген ол, ағымдағы жылы мақта өсірудің шығыны мен қиындықтарын ескере отырып, 25 гектарға күнбағыс еккен. Бұл дақылдың өсуі жақсы және нәтижесі көңіл қуантарлық.

Раджаб Кариевтың айтуынша, ауылдағы 4300 гектар суармалы жердің бір бөлігі мақтадан күнбағысқа ауыстырылған. Оның пікірінше, жаңа дақыл жоғары өнімділік пен экспорттық әлеуетке ие. Кәсіпкер Қытайдан элиталық сұрыптағы пісте тұқымын арнайы алып келген. Сонымен қатар, алғаш рет күнбағыс өсіру тәжірибесіне орай Өзбекстаннан мамандар шақырылып, олар агрономиялық қызмет көрсетуде.

Агроном Ислом Рустамовтың мәліметінше, күнбағыс дақылының биіктігі 1,82 метрге жетеді. Өнім тамыздың ортасында пісіп, бір-екі аптада гүлдей бастайды. Дақылдың өнімі тиісті деңгейде болғандықтан, диқандар оны экспортқа шығару жоспарын құрып отыр.

Облыс бойынша биылғы жылы мақта егілген 2000 гектарға жуық жерге күнбағыс егілген. Ауыл шаруашылығы басқармасының бөлім басшысы Ақтөре Түймебек күнбағыс негізгі көлемде Келес, Сарыағаш, Қазығұрт, Шардара, Отырар және Сауран аудандарында егілгенін айтады. Майлы дақылдар негізінен шикізат ретінде өндіріліп, өңделуге май зауыттарына жіберілмейді, алайда жыл соңында өнімді ішкі нарықтар мен экспортқа шығарудың мүмкіндігі қарастырылуда.

Сонымен бірге, күнбағыс егетін шаруаларға мемлекет тарапынан қолдау көрсетіледі. Тыңайтқыштар құнының 60%-ы, ал зиянкестерге қарсы қолданылатын препараттардың 50%-ы субсидияланады. Бұл диқандарға шығынды азайтуға және өнім сапасын жақсартуға мүмкіндік береді. Болашақта тамшылатып суару технологиясын енгізу жоспарланып отыр, бұл су ресурстарын үнемдеуде маңызды.

Жаңа дақылдың енгізілуі ауыл шаруашылығының диверсификациясы мен экономиканың тұрақтылығын арттыруға ықпал етеді. Сонымен қатар, экспорттық әлеуеті жоғары өнім өндірісі аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуына оң әсерін тигізеді.

Саурандық шаруалар мақтаның орнына күнбағыс өсіруді қолға ала отырып, өндірісті әртараптандыру арқылы экономикалық тұрақтылыққа қол жеткізуге ұмтылуда. Бұл бағыттағы жұмыстардың нәтижелері алдағы жылдары өңірдің аграрлық секторын дамытуға оң ықпалын тигізері сөзсіз.