Сауран өңірі агроинновация орталығына айналуда

Түркістанда ауыл шаруашылығы дрондарын шығаратын зауыт іске қосылды. Сауран – ауыл шаруашылығы дрондарын өндіретін жаңа индустриялық орталыққа айналуда.

Соңғы жылдары Қазақстан өңірлерінің дамуында өндіріс, цифрландыру және инновацияны біріктіру стратегиялық бағытқа айналды. Осы тұрғыда Түркістан облысының, әсіресе Сауран ауданының бастамалары – ерекше назар аударуға тұрарлық. Мұнда «Шағын өнеркәсіптік парк» жобасы аясында ауыл шаруашылығы дрондарын шығаратын жоғары технологиялық зауыт іске қосылды. Бұл жоба Қазақстан ғана емес, Орталық Азия үшін де ерекше мәнге ие – өйткені ол ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіпті түбегейлі жаңа сатыға көтереді.

Саурандағы серпінді жобалар, “Шағын өнеркәсіптік парк” феномені. Сауран ауданында жүзеге асырылып жатқан «Шағын өнеркәсіптік парк» – Түркістан облысының жаңа экономикалық келбетін қалыптастыратын кешенді жоба. Бұл жоба негізінде бос тұрған ғимараттар мен инфрақұрылым жаңа кәсіпорындарға беріліп, жедел өндіріс орындары ашылуда. Облыс әкімі Нұралхан Көшеровтің тапсырмасымен, әрбір ғимарат нақты жоба бойынша жұмыс істеуі тиіс. Кешіктірілген немесе іске қосылмаған жобалар басқа инвесторларға қайта бөлініп, уақыт пен ресурсты тиімді пайдалану қағидасы басшылыққа алынуда.

Қазірдің өзінде парк аумағында бірнеше кәсіпорын жұмысын бастады:

• ауыл шаруашылығы техникаларын шығару,

• тұрмыстық мақсаттағы пакеттер өндірісі,

• жиһаз жасау,

• жылу қазандықтарын құрастыру,

• және енді – ауыл шаруашылығы дрондарын жасау зауыты іске қосылды.

 Дрон зауыты: $5 млн инвестиция,  ай сайын 600 дрон. Саурандағы дрон зауыты – қытайлық «AVATAR AGRICULTURAL TECHNOLOGY DEVELOPMENT» компаниясының инвестициясы негізінде іске асқан өндіріс орны. Жобаның құны – $5 миллион, ал қуаттылығы – айына 600 дрон. Бұл көрсеткіш алдағы жылдары ұлғая түспек, себебі сұраныс жыл сайын артып келеді.

Зауыт толықтай автоматтандырылған, оның жұмысын негізінен жоғары дәлдіктегі роботтар орындайды. Бұл – өндіріс ауқымын арттырып қана қоймай, өнім сапасын да халықаралық стандарттарға сай етуге жол ашады. Сонымен қатар, бұл нысан инженерлік, бағдарламалық және техникалық мамандық иелерін тұрақты жұмыспен қамтып, 100-150 жаңа жұмыс орнын құруда.

3. Ауыл шаруашылығын цифрландыру: Дрондар қандай мәселені шешеді?

Қазақстанда ауыл шаруашылығы бұрыннан қол еңбегі мен ауыр техникаға тәуелді болатын. Соңғы жылдары ғана цифрлық агротехнологиялар енгізіле бастады. Оның ішінде дрондар – су үнемдеу, тыңайтқышты дәл шашу, зиянкестермен күрес және өнімділік мониторингі үшін таптырмас құрал ретінде дәлелденді.

2024 жылы Түркістан облысында басталған пилоттық бағдарлама аясында дрондар 320 мың гектардан астам алқапты өңдеді. Нәтижесінде:

• 15 есеге дейін су үнемдеу байқалды;

• тыңайтқыштың тиімділігі артты;

• жұмыс уақыты қысқарды;

• зиянкестерге қарсы күрестің дәлдігі артты;

• өнімділік шамамен 20%-ға дейін өсті.

Бұрын бұл технологиялар тек шетелден сатып алынса, енді отандық өндірістің пайда болуымен фермерлер үшін техникалық қызмет, қосалқы бөлшектер және оқыту орталықтары қолжетімді бола бастайды.

4. Түркістан – агротех инновацияның жаңа орталығы

Саурандағы бұл өндірістік серпін жеке бастама емес, ол 2023–2024 жылдары басталған облыстық бағдарламалардың қисынды жалғасы. Мысалы:

• 2024 жылы Фермерлік жол картасы қабылданды;

• Интернационалдық агрофорум ұйымдастырылды;

• Qingdao, Wanlin сияқты шетелдік компаниялармен серіктестік орнатылды;

• ауыл шаруашылығы өнімдерін терең өңдеу мен экспорт әлеуетін арттыру жолға қойылды.

Жаңа дрон зауыты – осы кешенді саясаттың технологиялық жалғасы. Оның арқасында Түркістан облысы, әсіресе Сауран ауданы, ТМД кеңістігінде алғашқы агродрон хабына айналуы әбден мүмкін.

5. Геосаяси маңызы мен өңірлік салыстыру

Бүгінде Орталық Азия елдерінің көпшілігінде аграрлық дрондар тек импорт ретінде қарастырылып отыр. Мәселен, Өзбекстанда бұл сала енді-енді дамып келеді және сыртқы жеткізушілерге тәуелді. Ал Қазақстанда, нақтырақ айтқанда Түркістанда отандық өндіріс жолға қойылып, бұл технологияның экспорттық әлеуеті де арта бастады.

Саурандағы зауыт тек Қазақстан ішіндегі сұранысты өтеп қана қоймай, Солтүстік және Батыс өңірлерге өнім жеткізуді жоспарлап отыр. Болашақта өнімдер Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан және Моңғолия нарығына да шығуы мүмкін.

6. Әлеуметтік-экономикалық әсер: Жұмыс орындары мен техникалық революция

Дрон зауытының іске қосылуы арқылы Түркістан облысында:

• жаңа жоғары технологиялы жұмыс орындары ашылады;

• жергілікті жастарға инженерлік, ІТ, мехатроника салаларында тәжірибе жинақтау мүмкіндігі беріледі;

• жергілікті экономиканың диверсификациясы күшейеді;

• ауылдық жерлерде тұрақты табыс көздері пайда болады.

Бұл – Түркістан облысын өндірісті, ғылымды, ауыл шаруашылығын және инновацияны біріктіре алатын индустриалды-инновациялық орталыққа айналдырудың алғышарты.

Қорытынды: Дрондар – жай құрылғы емес, ауыл шаруашылығының болашағы

Сауран ауданындағы ауыл шаруашылығы дрондарын өндіретін зауыт – тек бір кәсіпорын емес, ол – бүкіл саланы өзгертетін қозғаушы күш. Бұл жоба арқылы:

• Қазақстан агротехнологиялық тәуелсіздікке қол жеткізе алады;

• ішкі нарық толық қамтамасыз етіліп, экспорттық әлеует артады;

• фермерлер заманауи, тиімді құралдармен жабдықталады;

• ауыл – жаңа технологиялық серпін алады.

Бұл – жаңа аграрлық дәуірдің бастауы. Түркістан облысы, нақтырақ айтқанда Сауран ауданы – осы жаңа дәуірдің негізін қалайтын басты өңірге айналып келеді.

Айта кетсек, қытайлық «AVATAR AGRICULTURAL TECHNOLOGY DEVELOPMENT» ЖШС – 2025 жылдың наурыз айында Түркістанда тіркелген заманауи агротехнологиялық компания. Компанияның құрылтайшысы – Чэнь Цзюньфэн. Қаржылық және құқықтық тұрғыдан таза, салық берешегі жоқ және мемлекеттік сатып алуларда беделді серіктес болып табылады. Негізгі қызмет саласы – ауыл шаруашылық, әрі дрондарды шығару өндірісіне арналған жоғары технологиялы зауытты Түркістанда жүзеге асыруда.