Облыста мүгедек азаматтарды әлеуметтік қорғауда тиісті жұмыстар атқарылуда

Түркістан облысында мүгедектігі бар адамдарды және аға ұрпақты әлеуметтік қорғау мәселелері барысында тиісті жұмыстар атқарылуда. Бүгінде Түркістан облысында 98 760 мүгедектігі бар азаматтар (83746 ересектер, 15014 балалар) есепте тұр (облыс халқының 4,6%), республикадағы мүгедектердің 14% құрайды. Биылғы жылы облыста мүгедектігі бар азаматтарға әлеуметтік қолдау көрсету үшін барлық деңгейдегі бюджеттер есебінен 13,4 млрд. теңге бөлінген. Осы ретте қаралған қаржылар есебінен 36 521 техникалық оңалту құралдары мен қызметтер ұсынылды немесе қажеттіліктің 72  пайызы орындалған.

Жалпы мүгедектігі бар адамдар – тыныс-тіршілігінің шектелуіне және оны әлеуметтік қорғау қажеттігіне алып келетін, ауруларға, мертігулерге (жаралануға, жарақаттарға, контузияларға), олардың зардаптарына, бұзылуларына байланысты организм функциялары тұрақты бұзылып, денсаулығы нашарлаған адам. Қазастан Республикасындағы мүгедектігі бар адамдар әлеуметтік қорғау Қазақстан Республикасының Конституциясымен, Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексімен және Қазақстан Республикасының басқа да нормативтік құқықтық актілерімен реттеледі.

Қоғамда мүгедектігі бар адамдардың құқықтары бар. Оның ішінде, әлеуметтік қорғалуға, оның ішінде абилитациялауға, оңалтуға, қоғамға интеграциялануға және  мектепке дейінгі тәрбие алу мен оқу, білім алу үшін жағдайлармен қамтамасыз етілуге, Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалатын тәртіппен тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмекке. Сонымен қатар, арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлеміне, кәсіптік даярлыққа және қайта даярлыққа, еңбек қабілетін қалпына келтіруге және жұмысқа орналасуға және инфрақұрылым, ақпараттандыру объектілеріне, көлікке, ақпаратқа, ойын-сауық, мәдени-бұқаралық іс-шараларға, спорттық сайыстарға және мемлекеттік көрсетілетін қызметтерге қолжетімділіктің қамтамасыз етілуіне құқығы бар. Бұдан бөлек, өзінің сайлау және сайлану құқығын жүзеге асыруға, Қазақстан Республикасының тұрғын үй заңнамасына сәйкес тұрғын үйге, мемлекеттік және өзге ұйымдарда, оның ішінде денсаулық сақтау, мәдениет, байланыс, көлік, қызмет көрсету саласындағы ұйымдарда бірінші кезекте қызмет көрсетілуге құқығына ие болады.

Бүгінде Түркістан облысында мүгедектігі бар адамдарға оңалтудың техникалық құралдары мен қызметтерді әлеуметтік қызметтер порталы арқылы ұсынылады. Бүгінгі таңда облыстағы әлеуметтік қызметтер порталының тізілімінде 245 өнім беруші бар, оның ішінде 21 ымдау тілі маманы, 19 жеке көмекшінің қызметін көрсету, 146 оңалту техникалық құралдары және 59 ұйым санаторий-курорттық емдеу қызметін қамтамасыз етуге арналған.

Мүгедектерді оңалтудың кейбір мәселелері туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің  2005 жылғы  қаулысында мүмкіндігі шектеулі жандарға  әлеуметтік көмектің  мынандай түрлері қарастырылған. Ол жерде  сурдо тифлотехникалық құралдар, протезді ортопедиялық  құралдар  (аяқ қол протездері , ортопедиялық аяқ киім, кеуде безі протезі, есту аппараты, жүріп тұру құралдары). Әлеуметтік көмектің берілу тәртібі: мүгедектер медициналық әлеуметтік комиссиядан өткен күннен бастап  ай  көлемінде мүгедектерді жеке оңалту бағдарламасы толтырылып беріледі. Протездік–ортопедиялық көмекке мұқтаж мүгедектер тұрғылықты тұратын жері бойынша аудандық жұмыспен  қамту және әлеумет-тік  бағдарламалар  бөлімдеріне өтініш береді. Протездік–ортопедиялық құралдар мен қамтамасыз ету, сондай-ақ  оларды жөндеу Ұлы Отан соғысының қатысушыларына, мүгедектеріне, сондай-ақ жеңілдіктер мен кепілдіктер  бойынша  Ұлы  Отан соғысының  мүгедектеріне  теңестірілген  адамдарға, ҚР-ның Қарулы Күштерінде қызметтік міндеттерін  атқарумен байланысты мүгедек болған әскери қызметшілерге, Ішкі істер органдарының, ұлттық қауіпсіздік органдарының басшысы және қатардағы құраманың қызметтік  міндеттерін атқарумен байланысты мүгедек болған адамдарына, жалпы аурудан мүгедек  болғандарға, бала жасынан мүгедектерге, мүгедек балаларға жүргізіледі.

Мүгедектер шино-былғары құрастырмалы протездермен, қазіргі заманғы технология-лар бойынша жасалған протездермен, олардың керек жарақтарымен, тұқылдарға кигізетін тыстарымен, ортопедиялық аппараттармен, тізе таңғыштарымен, салынатын кебістермен, тіреуіш-протездермен, былғары  шалбарларымен, ползункилермен, биалайлармен, жіңішке таяқтармен, балдақтармен, жетек арбалармен  қамтамасыз етіледі. Сурдотехникалық  құралдармен  қамтамасыз ету 1-ші,  2-ші,  3-ші  топта-ғы  мүгедектерге және  мүгедек балаларға  жеке куәлігін, туу туралы куәлігін, мүгедектік және  оңалту бағдарламасын  ұсынған  жағдайда  беріледі. Есту  протезі дәрігер сурдологтар, лор дәрігерлері ауруларды  жалпы  лор тексеру  және аудиметриялық  тексеру кезінде  белгіленген, әр құлағы-ның  естуін  орташа жоғалтуы   20 ДБ-ден  асатын адамдарға  қолданылады.