Еңбек адамы Нұрбекова Айгерім

Еңбек адамы Нұрбекова Айгерім Файзуллақызы 1990 жылы  15 қазанда Қызылорда облысы Жаңақорған ауданында дүниеге келген. 160 жалпы орта білім беретін мекемесінде 11 сыныпты аяқтап шыққан маман, 2007 жылы  Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ түрік университетіне медицина факультетіне оқуға түскен.  2014 жылы «жалпы медицина» мамандығын аяқтап шыққан. Дәрігер — маман дәрігер, педиатр, гигиенист, эпидемиолог, стоматологтың жоғары біліктілігі; адам ағзасының қалыпты жұмысын сақтап, аурудың алдын-алу және емдеуде өзінің дағдылары, білімі мен тәжірибесін қолданатын адам. Онда жоғары білімнің міндетті түрде болуы және мамандандырылған жағдайда қосымша кәсіби дайындық қарастырылған. Әлемнің көптеген елдерінде жергілікті билік органдарының дәрігердің қызметіне рұқсаты немесе тиісті біліктілігі талап етіледі. Дәрiгердiң мiндеттерi: шұғыл дәрiгерлiк көмектi қамтамасыз ету, емдеу және оңалту шараларын тиiстi бiлiктiлiк талабының көлемiнде жүргiзу, пациенттердi уақтылы госпиталдауды және мамандардың консультациясын берудi қамтамасыз ету, жалпы дәрiгерлiк практика/отбасылық медицина жағдайында пациенттердi сапалы тексеру және қажет болған жағдайда тиiстi диагностикалық зерттеуге жiберу, иммундық профилактика жұмыстарын ұйымдастыру және жүргiзу, тiркелген халықтың денсаулығының жай-күйiн динамикалық қадағалау, отбасында баланы тамақтандыру, тәрбиелеу, оларды мектепке дейiнгi балалар мекемелерiне, мектепке даярлау мәселелерi бойынша, консультативтiк көмек көрсету және бағдарлау жұмыстарын жүргiзу, үй стационарында және күндiзгi стационарда медициналық қызмет қөрсету т.б.

Жалпы еңбек өтілі 8 жыл. Кейіпкердің айтуынша, ол бұл мамандықты яғни дәрігер болуды бала кезінен бастап армандаған. 11 сыныпта таңдау мүмкіндігі болғанда, маман еш ойланбастан осы мамандықты таңдаймын деп шешім қабылдап, таңдау пәніне биология және химия пәндерін таңдаған екен. Тіпті ең қызығы маман медицина саласында қызмет атқармаса, басқа қандай салада қызмет атқаруы мүмкін екенін де елестетіп көрмеген екен.

Қазіргі таңдағы медицина жүйесінде жаңа технологиялар шығып жатыр дейді маман. Тіпті телефон арқылы алдын ала жазылу арқылы халық келіп кезекке тұрмайды, соның арқасында дау-дамайлар азайғанын айтады. Сонымен қатар адамдардың ауру тұстарын тексеру бұрынғыға қарағанда жеңілдеп, олардың да жұмысы жеңілдегенін баса айтты.

Кез келген елдің жоғары деңгейде өркендеп дамуының басты алғышарттарының бірі – халқының мықты денсаулығы. Міне, сондықтан да Тұңғыш Президентіміз Нұрсұлтан Назарбаев Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарынан бастап Қазақстанның денсаулық сақтау саласының халықаралық стандарттарға сай болуына, инновациялық технологиялардың емдеу орталықтарында кеңінен қолданысқа енгізілуіне және денсаулық сақтау мекемелерінің білікті мамандармен қамтамасыз етілуіне барынша басымдық берді. Міне, Елбасының ұлт денсаулығына деген шынайы жанашырлығының нәтижесінде, елордамызда Орталық Азияда, тіпті Шығыс Еуропа елдерінде баламасы жоқ медициналық кластер клиникалары бой көтерді. Сөйтіп, еліміздің клиникаларында әлемнің ең дамыған елдеріндегі озық медициналық орталықтарда ғана жасалатын операциялар жасалып, адам өмірін арашалап қалудың мүмкіндіктері артты. Бүгінгі шынайы өмір жағ­дайы көрсетіп отырғанындай, Тәуелсіз­дігіміздің 25 жылы ішін­де Қазақ­станда денсаулық сақтау саласы қарқынды дамып, ерекше жетіс­тіктерге қол жеткізді. Бұл айтыл­ған­дардың жалаң сөз емес екен­дігін дәлелдеу үшін нақты дерек­терге кезек беріп көрейік.

Дәрігерлер бұл жедел жәрдем көліктерімен жұмыс істегенді ұнатады. Негізгі мақсат – зардап шеккендерге, сондай-ақ үйге қоңырау шалған науқастарға көмек көрсету:

жүрек-қантамырлар және қозғалтқыш жүйелерінің ауруларымен;

сүйек аурулары;

құрсақ және кеуде қуысы мүшелерінің жарақаттары;

жүйке жүйесінің, көздің, мұрынның, тірек-қимыл аппаратының, құлақтың, тамақтың жарақаттары үшін;

ауыр интоксикация;

термиялық зақымданулар;

инфекциялық және психикалық аурулар;

акушерлік-гинекологиялық патология.

Абай хакімнің даналығына жіті үңілсек, әлемді ең әуелі махаббат пен мейірім құт­қаратынын аңғарар едік. «Әлемді сұ­лу­лық құтқарады» дейді Достоевский. Осы сұлулықтың негізі де махаббат пен мей­ірімде жатыр. Мейірбандық болмаса жан сұлулығы жайында айтып та қа­жет емес. Сөйтіп әлемді мейірім құт­қа­рады десек, бұл арадағы әлеміміз – ада­мзат. Ал адамзатты түрлі бәле-ба­тыр­­­лардан, кесір-кесапаттан, әсіресе ау­ру-сырқаудан Алладан кейінгі басты қор­ғау­шы құтқарушылардың бірегейі медицина екені аян.

Иә, медицина. Әбуғали ибн Синаның медеті. Авиценнаның шарапаты. Осынау медицина ықылым замандардан бері мейірімге, ізгілікке, жанашырлыққа негізделген. Адамға деген алғаусыз қамқоршылдық, риясыз жана­шыр­лық болмаған жерде Гиппократ антымен асқақтатылған, шын мәнісіндегі толыққанды, мерейлі медицина да болады деп айта алмас едік. Сонымен біздің де, жалпы жұрттың да пайымында медицина мен мейірім егіз ұғым саналса, мұның өзі өмірдің өзінен туындап жатқан шынайы ақиқат екені де ешбір шүбәсіз. «Медсестраны» мейірбике деп кеткеніміз де содан-ау. Сонау бала кезімізден дәрігер бейнесі қиялымызда, көз алдымызда ақ желеңді абзал жан, адам жанының арашашысы болып елестейтін. Қазір де солай. Өз маман­ды­ғы­на ынты-шынтымен берілген, антына адал­дық­пен алғыс арқалаған, халыққа қызмет етіп жүрген, өзіміз танитын немесе сырттай есі­міне қанық тамаша дәрігерлерді ондап, жүздеп келтіруге болады. Жылма-жыл туып жатқан дәрігерлер туралы әндерде осынау жандардан таралатын шуақ, жақсылық шарапаты, өмір нұры асқақтата айтылады, шалқыта шырқалады. Жалпы тәжірибелік дәрігер немесе хирург сияқты мамандарды емдеуден басқа, басқа дәрігерлер бар. Олар денсаулық сақтау ұйымдарын басқарады, олардың қызметін жоспарлайды және осы саланы дамытудың жалпы бағытын анықтайды.

Бұл жұмыс түрі өте маңызды. Тіс дәрігері немесе операция жасайтын хирург жіберген қателіктің бағасы министрдің немесе облыстық денсаулық сақтау басқармасының бастығының қателігінен бірнеше есе төмен болуы мүмкін (барлық ықтимал қайғылы жағдайға қарамастан).

Әкімшілік лауазымдар арасында ең көп таралғандары мыналар:

бас дәрігер;

бас дәрігерлердің орынбасарлары (медициналық мақсатта, ME&R, амбулаториялық көмек және т.б.);

емхана менеджері;

департаменттердің және құрылымдық бөлімшелердің басшылары.

Бұл дәрігерлердің барлығы әдетте науқастарды тікелей емдеуге және басқаруға қатыспайды. Сонымен бірге олармен жиі байланыспайды.емдеуші дәрігерге қарағанда аз. Себебі, әкімшіліктің міндетіне жанжалдарды, сондай-ақ дәрігерлер мен науқастар немесе олардың туыстары арасында туындайтын кез келген келіспеушіліктерді талдау және шешу кіреді. Сонымен қатар, әкімшілік лауазым дәрігерді әлеуметтік мәселелерді шешу үшін басқа бөлімшелер мен салалардың басшылығымен байланысуға міндеттейді, оған басқа мәселелермен қатар медицина қызметкерлері де тартылады.

Содан бері білікті дәрігер әріптестерімен бірге жалпы саны жиырма сегіз мыңға жуық халыққа медициналық қызмет көрсетуде өз үлесін қосып келеді. Оған келушілер өздерін жайдары мінезімен, орамды әзілімен қарсы алатын дәрігерге көңілдері толып, ризашылықтарын білдіруде. Шын мәнінде, жақсы дәрігер жабырқап келген жанның көңілін тауып, онымен әңгімелесіп, жағдайын да зерделей білуі керек. Сол кезде ғана емдеу процесі оң нәтижесін беретінін Күлзира Омарова да жақсы біледі.

Дәрігерді ауыл тұрғындары зор қуанышпен қарсы алады. Себебі, білікті маман, жақсы адам айналасына әрдайым сыйлы, құрметті. Осындай сыйластыққа, құрметке бөленіп жүрген дәрігер де бақытты болмақ. Өйткені, ол адамның жүрегіне жол таба білген жан.

Дәрігердің өмірлік ұстанымы – зейнеткерлік жасқа жетіп, одан әрі қарай да күш-жігерін халықтың денсаулығын түзетуге арнау. Өзін жақсы көретін тұрғындармен, ұжыммен бірге болу. Біліктілігін жастарға жол көрсетуге арнап, тәжірибесімен бөлісіп отыруды жөн санайды.

«Біздің кезімізде кітапханадан кітапханаға барып, ізденіп, тәжірибелі мұғалімдермен араласып, білмегенімізді сұрастырып оқитын едік. Ал, қазір интернет деген шыққан. Онымен қалай оқитынын, қалай білім алатынын білмедім. Практикалық, теориялық білім бар еді. Көзбен көріп, қолмен ұстап білімді жинақтау арқылы көп нәрсе есте қалатын. Жас дәрігерлер білмегенін сұрастырып, адамдармен араласып, жақсы жағынан көріне білсе, жақсы маман болып қалыптасады деп ойлаймын.

Ерінбей, ізденіп, тәжірибе алмаса білу керек. Ең бастысы, кішіпейіл, қарапайым, адами жоғары қасиеттерге ие болса, жақсы дәрігердің қатарынан көрінеді деп сенемін», – дейді ол. Күлзира Омарова «Денсаулық сақтау ісінің үздігі», «Кәсіподаққа сіңірген еңбегі үшін» төсбелгілерімен, «Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 25 жыл» медалімен марапатталған. Дәрігердің еңбегі бағаланғаны – өзіне мәртебе, әрі қарай да оған рухани жігер мен күш беретін сенім.

 

Әкімшілік дәрігерлер көбінесе медициналық университеттерді бітірмейді. Олар тек еңбек қызметі барысында ғана бола алады. Бұл ретте жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру мекемелерінде әкімшілік лауазымдарға бастапқы қайта даярлау курстары жұмыс істейді. Дәрігерлер әдетте оларға жазылу алдында емес, кейін барады. Дәрiгердiң мiндеттерi: шұғыл дәрiгерлiк көмектi қамтамасыз ету, емдеу және оңалту шараларын тиiстi бiлiктiлiк талабының көлемiнде жүргiзу, пациенттердi уақтылы госпиталдауды және мамандардың консультациясын берудi қамтамасыз ету, жалпы дәрiгерлiк практика/отбасылық медицина жағдайында пациенттердi сапалы тексеру және қажет болған жағдайда тиiстi диагностикалық зерттеуге жiберу, иммундық профилактика жұмыстарын ұйымдастыру және жүргiзу, тiркелген халықтың денсаулығының жай-күйiн динамикалық қадағалау, отбасында баланы тамақтандыру, тәрбиелеу, оларды мектепке дейiнгi балалар мекемелерiне, мектепке даярлау мәселелерi бойынша, консультативтiк көмек көрсету және бағдарлау жұмыстарын жүргiзу, үй стационарында және күндiзгi стационарда медициналық қызмет қөрсету т.б.

Маманның қазіргі жұмысы балалар кардиологы болып қызмет атқарады.

Маманның айтуынша медицина саласында «пациент кабинетке кіріп келе жатқаннан, алдыңыздағы орындыққа отырғанға дейін науқасқа 50 пайыз диогназ қойып үлгеру қажет» екен. Бұл жерде медицина мамандарының өте қырағы және білікті болу керек екенін аңғаруға болады.